MATRITENSES - RP_262v

Glifo - RP_262v_03_10

Lectura: iyollotopil quetzaltzonyo imac : ixtlilton


Parte no expresada: i-,

Cita: yiollotopil ynic ma icac ce[n]tlapal CM 262v

Cita: tlauhio, yiollotopil CF I, 36

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/RP_262v_03_10

MATRITENSES - RP_262v

Elemento: quetzalli


Sentido: quetzal, pluma de quetzal

Valor fonético: quetzaltzonyo

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/02.01.15

quetzalli 

Paleografía: quetzalli
Grafía normalizada: quetzalli
Tipo: r.n.
Traducción uno: Penacho de plumas que ellos estimaron mucho; Esmeralda, este es nombre general de toda piedra preciosa
Traducción dos: penacho de plumas que ellos estimaron mucho; esmeralda, este es nombre general de toda piedra preciosa
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/14558

MATRITENSES - RP_262v

Elemento: yollotl


Sentido: corazón

Valor fonético: yollo

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.02

yollotl 

Paleografía: yöllo[tl]
Grafía normalizada: yollotl
Tipo: r.n.
Traducción uno: corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Traducción dos: corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Diccionario: Carochi
Contexto:CORAZON
iuhcà innoyöllo, in cahuelnelli nimiquiz, yecè àmo nicmati in ïquin, in quëmman, in canin nopan àcitihuetziquiuh in nomiquiz = bien se, que sin duda me he de morir, pero no se quando, ni à que hora, ni donde me cogerá la muerte (5.2.6)

àco yauh in noyöllo = mi coraçon se va à las cosas del cielo (5.1.4)

Iuhcà in noyöllo in ca çä huel achïc yenimiquiz = assi está mi coraçon, esto es, estoi persuadido, à que dentro de poco tiempo me he de morir (5.5.7)

Mä cemìcac moyöllo ïca, motlalnämiquiliztica xicmotztilìtinemi in Totëcuiyo Dios; Mä nöcemìcac xiquitztinemi xiquilnämictinemi in momiquiz = ve siempre mirando con tu coraçon, y pensamiento à Nuestro Señor: y ve tambien mirando siempre, y pensando en tu muerte (reverencial) (3.15.2)

noyöllo = [mi corazón] (4.4.1)

anca intlälticpac nëcuiltönölli netlamachtilli anca çan nënquïzcäyötl: anca àtle itech huetziz intoyöllo iniz tlälticpac: anca çanyuhquin cochìtlëhualli tëmictli ïpan ticmatizque iniz tlälticpac ic päcoa = luego las prosperidades del mundo, no son si no vanidad! luego no deuemos afficionarnos à cosa alguna de la tierra! luego hemos de tener por sueños todos los deleites del mundo! (5.5.1)

àquëncà in noyöllo = tengo el coraçon sossegado, no tengo passion con nadie (5.5.2)


~ PACHIHUI, ACABAR DE ENTENDER
ca cencà nimitztlaçòtla, áuh inïc huel moyöllo pachihuiz in ca huel neltiliztli in, izcà in nimitzmaca = te amo mucho, y para que veas que es assi te doi esto (5.5.9)

ye önoyollopachiuh: tlácàço çan tëcennèneuhcämictia in miquiztli; tlácaço in quenin miqui in icnötzin, tlácàço çan nö yuh miqui in tlàtoäni! = ya acabé de entender lo que passa, valgame Dios que la muerte no se aorra con nadie! que à todos lleua por vn rasero! que de la manera que muere el pobre, muere tambien el grande! (5.5.1)


CONDICION
huel píltic ïyöllo = es de noble condicion (5.6.1)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: [-- ]-- ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18938

MATRITENSES - RP_262v

Elemento: topilli


Sentido: bastón de mando

Valor fonético: topil

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.09.13

topilli 

Paleografía: topille
Grafía normalizada: topilli
Tipo: r.n.
Traducción uno: El que trae Vara ô baston de Juztisia
Traducción dos: el que trae vara o baston de juztisia
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: ô--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/16375

MATRITENSES - RP_262v

Elemento: piqui


Sentido: empuñar, formar, rodear

Valor fonético: imac

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.06

piqui 

Paleografía: piqui, nic
Grafía normalizada: piqui
Prefijo: nic
Tipo: v.t.
Traducción uno: adrede hacer
Traducción dos: adrede hacer
Diccionario: Arenas
Contexto:ADREDE HACER
ahmo çano[ ]nic piqui = no lo hize adrede (Palabras que comunme[n]te se suelen dezir, pidiendo una persona perdon a otra de algun yerro, o descuydo: 2, 125)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11316